Van burn-out naar balans

Burn-out, iedereen kent de term wel, maar wat is het nu eigenlijk, is er een relatie met overspannenheid, wat zijn de kenmerken, hoe zit het op holistisch niveau in elkaar en wat is ervoor nodig om weer in balans te komen?

Burn-out versus overspannen zijn

In de volksmond worden burn-out en overspannenheid nog wel door elkaar heen gebruikt, maar het zijn echt twee verschillende dingen. Wanneer je overspannen bent, betekent het dat je heel erg tegen je grenzen zit, maar je kunt nog wel werken en je andere dagelijkse dingen uitvoeren. Wellicht met tegenzin, maar het lukt allemaal nog wel. Bij een burn-out gaat dit allemaal niet meer. Je kunt dan letterlijk niks meer. Elke beweging voelt als te veel.

Dit zijn de klachten en kenmerken van burn-out op alle holistische niveaus

• Fysiek niveau
  Spanningsklachten als rugpijn, schouderpijn, nekpijn, hoofdpijn, buikpijn, last van de maag, oude kwalen die weer de kop op kunnen steken, hoge ademhaling, hoog in je energie zitten, hartklachten.

• Emotioneel niveau
  Klachten rondom angst, zoals faalangst. Maar ook boosheid, verdriet, schaamte, schuldgevoelens, gevoel van niet goed genoeg te zijn.

• Mentaal niveau
  Het gevoel niet goed genoeg te zijn, ontstaat vaak uit een gedachte. “Ik moet dit nog doen, ik moet dat nog doen, ik moet daar m’n mannetje staan, ik moet dat nog regelen”. Zoals je ziet, komt het woord ‘moeten’ heel vaak in deze gedachtes naar voren. Hierdoor jaag jezelf als het ware op en wat je ook doet, niks voelt goed genoeg. Je hebt het idee dat je continu achter de feiten aanloopt waardoor je de overtuiging kunt hebben gevormd dat je er niet toe doet. Deze gedachten beginnen vaak ’s morgens direct na het wakker worden en hebben een negatief effect op het humeur en het lichaam.

• Energetisch niveau
  Denk hierbij aan compleet opgebrand zijn, moe, niet meer kunnen. Je hebt geen puf noch energie om sociale contacten te onderhouden en dingen met anderen te ondernemen. Het is allemaal echt te veel.

• Spiritueel niveau
  Wanneer je burn-out bent, ontbreekt het je op spiritueel niveau aan zingeving en passie in je leven. Je weet niet meer wat je levensmissie is, je bent gestopt met dromen evenals het najagen van je verlangens.

Hoe ontstaat een burn-out?

Burn-out is meestal het gevolg van een langere periode waarin je onder hoge druk hebt gestaan of waarin er veel van je werd verwacht op je werk, sociaal leven of in je relatie. Maar het kan ook het gevolg zijn van heftige gebeurtenissen die hebben plaatsgevonden in je leven, zoals een overlijden, scheiding, verlies van werk etc. Wanneer je een dergelijke gebeurtenis hebt meegemaakt zonder deze echt te verwerken en je probeert tegelijkertijd ook nog alle andere ballen hoog te houden, kan het op een gegeven moment écht te veel worden.

Dit kun je zien als een soort weegschaal die aan één zijde door zwenkt. Een weegschaal heeft namelijk twee schalen, zo ook jouw innerlijke weegschaal. De ene schaal representeert hoe je wordt belast als persoon en de andere schaal representeert hoe je belast kunt worden als persoon. Het gaat erom dat deze twee schalen met elkaar in balans zijn. Dus als je goed in je vel zit, je sport genoeg, je eet gezond en je bent gelukkig; dan zie je vaak dat je best wel veel aan kunt qua belasting. Op het moment dat je voelt dat de ene kant wat meer door zwenkt, kun je spreken van overspannenheid. Gebeurt dat langdurig dan kan het zijn dat de ballast op een gegeven moment écht te groot wordt waardoor de weegschaal omkiepert. Dan spreek je van een burn-out.

Voorkom een burn-out, trek op tijd aan de bel

Hoewel je, wanneer je overspannen bent, dus nog wel redelijk kunt functioneren, is het wel heel belangrijk dat je tijdig op de rem gaat staan. Anders bestaat dus de kans dat je in een burn-out terechtkomt. Als je dan op de rem gaat staan wanneer je overspannen bent, is het écht belangrijk dat je van binnenuit naar de oplossing gaat werken en niet alleen een paar dingetjes aan de buitenkant aanpast zodat het tijdelijk verandert. Je ziet namelijk vaak dat mensen die met overspannenheid hebben gekampt en niet tot de angel zijn gegaan, in verschillende andere fases van hun leven weer overspannen of burn-out raken.

Want je kunt je voorstellen, als jij, ondanks de paar aanpassingen die je in de buiten laag hebt gemaakt, nog altijd ‘ja’ zegt tegen een ander en/of tegen alle ballen die je omhoog moet houden, je dus ‘nee’ blijft zeggen tegen jezelf. Op den duur raakt jouw weegschaal weer uit balans en dan ben je terug bij, of verder af. Dus als je echt tot die angel kunt komen en dat kunt helen, grijp deze kans dan met beide handen aan. Wanneer de angel eruit is, zal het namelijk ook niet meer terugkomen.

Burn-out is een uitnodiging om te onderzoeken wat jij intrinsiek nodig hebt

Het is daarom belangrijk om te onderzoeken wat je doet en wat je nodig hebt op al die holistische niveaus om uit de burn-out of overspannenheid te komen en te voorkomen dat je erin terugvalt. Dit is waar het in essentie omgaat, los van welk thema dat er speelt, dat je gaat ontdekken wat het is dat jij nodig hebt om je leven te veranderen zodat je weer gezond en gelukkig door het leven kunt gaan. Want je kunt dus in de buiten laag wel dingetjes aanpassen, zoals een nieuwe baan of een andere partner, maar dat brengt je niet naar je kern, naar wie jij werkelijk bent. Daarvoor dien je echt van binnenuit te werken en alle holistische niveaus erbij te betrekken. De eerste stap hierin is dat je weer voelt en gaat inzien dat je het echt waard bent om van te houden en dat je het waard bent om jezelf te voeden op al die holistische niveaus. Stap twee is dat je leert hoe je dat geheel vervolgens goed kunt gaan verzorgen voor en door jezelf.

Kies voor je eigen geluk en versla de burn-out

Terugkomen bij wie je werkelijk bent, heeft dus ook te maken met een keuze. Jij hebt namelijk de verantwoordelijkheid voor jouw leven. Wat betekent dat jij in iedere situatie de keuze hebt met betrekking tot hoe je op iets reageert, hoe je met iets omgaat of wat je bijvoorbeeld een emotie of gedachte met je laat doen. Zo kun je je in situaties weleens het slachtoffer voelen of het slachtoffer zijn, maar jij hebt te allen tijde de keuze om dit om te draaien en in plaats van het slachtoffer te zijn, in je kracht te gaan staan. Jij bent de enige die verantwoordelijk is voor jouw eigen geluk. Niemand en niets anders, alleen jij en je kern. Al die andere dingen kunnen daar extern wel aan bijdragen, maar intrinsiek gaat het erom dat jij weer helemaal happy bent met jezelf. Want één ding is zeker: jij bent je hele leven met jezelf. Je weet namelijk niet of de mensen in jouw omgeving er altijd zullen zijn. Daarom is het goed om jezelf de volgende vragen te stellen: “Wat gun ik mijzelf het meeste?” en “Hoe kan ik nog meer in balans komen en in mijn kracht komen te staan?”

Het beantwoorden van deze vragen, kun je ook op holistische wijze doen. Hieronder vind je een overzicht van alle niveaus waarin per niveau de kenmerken uiteen zijn gezet en hoe je voor jezelf kunt onderzoeken wat je per niveau nodig hebt.

Het fysieke niveau

Wat je vaak bij iemand ziet die een burn-out heeft, is dat deze persoon minder goed voor zichzelf zorgt en gemakkelijk de eigen grenzen overschrijdt of laat overschrijden. Dit komt omdat er vaak te weinig energie voor is. Vragen die je jezelf kunt stellen op dit niveau zijn:

• Hoe voed ik mijzelf? Vul je jezelf of voed je jezelf?
• Hoe hebben al die spanningen zich in jouw lichaam kunnen opstapelen?
• Gun je jezelf af en toe een massage therapeut, een Reiki behandeling etc.?
• Stretch je jezelf, ga je wandelen in de natuur, ben je goed gegrond?

Het emotionele niveau

Emoties komen en gaan. Ze zijn als de golven van de oceaan die aanspoelen op het strand en weer terug de oceaan in worden getrokken door de stroming. Bij mensen met een burn-out zie je dat ze aan de bovenste laag van hun oceaan zitten waarbij haar stromingen vaak worden waargenomen als hoge vloedgolven en tsunami’s. Iemand met een burn-out kan daarom het gevoel hebben alle kanten op te worden geslingerd. De kunst voor is om steeds meer af te dalen in die oceaan, naar een bepaald rustpunt waar je weer terugkomt bij jezelf. Want onder de oppervlakte van pijn, angst en verdriet is altijd een rustpunt te vinden.

Pijnen, angsten en verdriet zijn vaak allemaal onderdrukte emoties. Het is daarom belangrijk om deze op te laten komen en er naartoe te bewegen. Dit kun je letterlijk doen door je hand op de betreffende plek te leggen, maar je kunt ook je ademhaling en/of je gedachten gebruiken om er naartoe te gaan. Vervolgens ga je voelen welke emoties er vast zitten terwijl je je tegelijkertijd bewust bent van de wetenschap dat je hetgeen je voelt hebt, maar niet bent. Weet ook dat het ervaren van een rauwe emotie maar 1,5 tot 2 minuten duurt. Er is altijd een stilte in jou aanwezig, een basis van liefde, licht, vertrouwen en rust. Ook onder alle gedachten en gevoelens.

Het mentale niveau

Door je bewust te worden van welke gedachten en overtuigingen je allemaal hebt, kun je gaan onderzoeken hoe vaak ze door je hoofd heen gaan, wat voor gevoel ze teweegbrengen en of ze nog waar zijn voor jou. Als je tot de realisatie komt dat bepaalde gedachten en/of overtuigingen jou niet meer dienen, omdat ze bijvoorbeeld negatief geladen zijn, kun je ze transformeren door affirmaties te gebruiken.

Een affirmatie is een positieve boodschap aan jezelf, zoals “ik ben goed genoeg” of “ik houd van mezelf” of “ik ben het waard om van te houden”. Deze affirmaties kun je opschrijven, bijvoorbeeld op een post-it. Plak deze vervolgens op een spiegel of een andere plek in je huis waar je regelmatig komt, zodat je het elke dag weer even aan jezelf kunt vertellen. Hoe vaker je deze affirmaties voor jezelf herhaalt, hoe meer je ze gaat geloven en hoe dichter jij weer bij je kern komt. Ook zal je hierdoor steeds vaker en beter keuzes kunnen maken met betrekking tot dingen die je anders wilt gaan doen.

Het energetische niveau

De meeste mensen die een burn-out hebben, zijn vaak ook HSP. Mensen met HSP zijn heel erg hoog gevoelig en pikken gemakkelijk externe dingen op waardoor ze leeglopen.

Dit kun je vergelijken met een glas dat gevuld is met water. Het glas symboliseert het lichaam en het water symboliseert de energie. Dit glas loopt heel snel leeg bij mensen die burn-out, HSP of allebei zijn. De kunst is dat je dit glas gevuld blijft houden en dat alle energie die in het glas zit, voor jou is. Alles wat overstroomt, is voor andere mensen.

Wanneer je burn-out bent, mag er dus fundamenteel op energetisch niveau echt wat veranderen. Je mag jezelf echt gaan vullen. Onderzoeken wat jij energetisch kunt doen om nog beter voor jezelf te zorgen en niet constant leeg te lopen, is daarom heel belangrijk.

Voor de één is dat een filmpje op de bank, even slapen of even rust, sporten, vanuit de chakra’s dingen doen, goed gronden. Voor de ander is dat een Reiki behandeling, aan yoga doen of wandelen in de natuur. Wat is dat voor jou?

Het spirituele niveau

Op het spirituele niveau is het belangrijk dat de persoon met een burn-out gaat ontdekken waarom hij/zij in de burn-out terecht is gekomen. Wat is de angel? Wat zit er ten grondslag aan diens klacht, vraag- of pijn stuk? Door hier bewustzijn op te schijnen kan ontdekt worden waarom mensen en situaties altijd zo over diens grenzen heen hebben kunnen gaan waardoor de persoon vervolgens het besluit kan nemen om bepaalde dingen niet meer te laten gebeuren. Dit is fundamenteel in het proces om de persoon met een burn-out te doen in zien en echt weer te laten voelen dat hij/zij het echt zo ontzettend waard is om van te houden. Vragen die je jezelf kunt stellen op dit niveau zijn:

• Als alles instort en als alles faalt; wie ben ik dan nog?
• Wat zijn mijn dromen?
• Wie ben ik?
• Wat heeft zich in de kern, op zielsniveau ontwikkeld waardoor ik mijn grenzen overga en waardoor ik het gevoel heb dat ik zoveel ballen omhoog moet houden? Van wie ‘moet’ ik dat? En waar zit dat nou echt in vast?

Op dit niveau kom je dus naast vragen met betrekking tot de oorsprong van de burn-out ook levensvragen tegen die te maken hebben met ‘Wie ben ik werkelijk?’

Van burn-out naar balans

Ga maar eens onderzoeken hoe jij al deze niveaus in balans kunt brengen en hoe ze er dan eruit zullen zien als je ze samen hebt gebracht. Ontdek al doende of je nog steeds voor ogen hebt wat je wilt in jouw leven. Zo niet, dan ben je het waard om dat voor jezelf te onderzoeken om vervolgens de stappen uit te zetten die nodig zijn om te komen waar je uit wilt komen. Gun jezelf de rust en de ruimte om hier rustig naartoe te werken vanuit jouw balans. Weet dat deze balans voor ieder mens anders is, want elke mens is uniek. Probeer daarom ook de oordelen die je nog hebt over jezelf, steeds meer los te laten. Ook de oordelen die je over iemand anders hebt. Dit kun je doen door jezelf af te vragen wat dat oordeel over jou zegt? Welke spiegel kun je hierin vinden? Of te wel: wat kan ik hiervan leren?

Niet de burn-out, maar jij hebt invloed op jouw leven

Wanneer je dit allemaal hebt onderzocht en vervolgens jouw stippen op de horizon gaat zetten, gaat het er tegelijkertijd om dat alles in het hier en nu al perfect is zoals het is. Je hoeft nergens naartoe of naartoe terug, je bent helemaal goed zoals je nu op dit moment bent. Misschien denk je: “Ik heb niet de middelen of het geld.” Tegelijkertijd kun je je nog steeds innerlijk vrij voelen en dat jij helemaal goed bent zoals je bent onder elke omstandigheid. Wat je ook meemaakt in je leven, je hebt ten alle tijden een keuze en invloed over datgene wat jij kunt doen.

Hoewel je geen controle hebt, kun je dus wel invloed uitoefenen op wat jij denkt en waar je je energie aan wilt geven. Jij bent hierin de dirigent. Op ieder holistisch niveau heb jij jouw koor, jouw gehele instrumentale gezelschap, zitten die jij kunt aansturen. Jij hebt de regie. Daarom is het belangrijk om steeds weer terug te keren naar je essentie, naar je kern en daar te voelen wat goed is voor jou. Het helpt dan ook om even alleen te zijn, zodat je echt volledig afgestemd bent op jouw energie en veerkrachtig met de betreffende situatie om kunt gaan.